تجزیه و تحلیل های استحکامی بروی سد خاکی بر اساس تحلیل های ناپایداری روزنه ها و رسوخ ها
| دسته بندی | عمران |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 158 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 19 |
تجزیه و تحلیل های استحکامی بروی سد خاکی بر اساس تحلیل های نا پایداری روزنه ها و رسوخ ها
چکیده مطلب
تحلیل های خاص بر روی رسوخ ها و شیب ها برای طراحی درست و ایمن بروی سد خاکی لازم است و عموماً از تحلیل های ثابت و درست برای این مورد استفاده می کنند. با این وجود، فشار آب های مصنوعی و نیز تأثیرات شیب ها نیز مورد توجه قرار می گیرد. مطالعه اخیر بروی استحکام و تحلیل های در این خصوص بر روی سد خاکی که تحت فشار آب در شرایط کامل پر می شود قرار دارد. ساختارهای غیر ثابت متغییری به صورت عددی و مدل های خاصی برای کسب نیروی فشار لازم در قسمت سد مورد بررسی قرار گرفت. مدل عددی برای استفاده کامل انواع طرح های ثابت مورد بررسی قرار گرفت. این مدل به پیش بینی فشارهای مصنوعی ناپایدار در تحلیل های خامی استحکام شیب مؤثر بوده که توسط مدل بی شاب تعیین گشت، نتایج بیانگر این موضوع بود که اجزاء غیر اشباح شده خاک تأثیر زیادی بر جریان های برگشت آب دارند و یک فاکتور حیاتی برای شرایط های غیر ثابت هستند، با این وجود، تأثیراتشان برای ما زیاد هم نیست. در قبال، تأثیرات بخوبی برای تعیین حالت های ثابت بسیار مهم است.
1. مقدمه
طراحی های ابتدائی از سدهای خاکی بر اساس دانش های تقریباً تجربی بوده است. امروزه طراحان از تجربیات قبلی درس می گیرند و مخصوصاً از طراحی های غیر موفق تجربه کسب می کنند. رویکردهای تجربی دارند. منحصراً بوسیله تحقیقات و تحلیل های کامپیوتری که برای الگوهای رسوخ ها مهم هستند و نیز تعیین ثبات شیب ها تعیین می شوند و نیز به وسیله استفاده از ابزارهایی این کار صورت می گیرد و ساخت یک مدل مشاهده ای از خاک و واکنش های حرکتی آن مورد تحلیل قرار می گیرد.
تحلیل های نشت و رسوخ بروی سد خاکی معمولاً به وسیلة حل معادلات درست به دنبال منحنی های خاصی صورت می گیرد.
بسیاری از راه حل های عددی و تحلیلی بر اساس هر دوی مفاهیم اشباع خاک و غیر اشباع خاک ایجاد و در دسترس هستند.
دپاولسکی 1931، 8، کیس گاردان 1940 – مار 1980 ، رنیک کوچکی و دیگران 1966 ، نیدمن و ودرپون 1970 ، لیگیت ریلو 1983 ، بودفادر 1999، اکثر این تحلیل گران انواع شرایط ها را تحت انواع حالت ها مورد بررسی قرار داده اند.
توضیح مصنوعی آب در قسمت های سد به عنوان یک جزء مهم از تحلیل های شیب سد است . طراحان معمولاً از متدهای خاصی برای تعیین ثبات های خاصی استفاده می کنند. (وکن 1996). متدهای رایج را متد رایج قطعه ای (فلینس 1927) (ii)متدشناسایی شده بی ثبات (iii) و رویکردهای شناسایی جان باس تشکیل می دهند. ونیز (iv) مورتن و متد پرایس برای تعیین شیب سد (مورنگن ربرایس 1965) و (v) متواسپنسر (اسپنسر 1967) را تشکیل می دهند.
در بیشتر مطالعات صورت گرفته فشارهای خاص و توزیع برای حالت های هیدرواستاتیک مورد شرع است. با این وجود هانسن 2004 ثابت کرد که فشار آب به طور خاص از سوی فشار هیدرواستاتیک و توزیعات ایجاد می شود سپس قسمت های یک سر مورد تحلیل قرار گرفت و نیز را افزایش انیسوتراپی و افزایش آن تعیین شد. سراپا (2006) مطالعاتی را بر روی تأثیر انسوترای و نیز اجزاء خاک در هنگام تحلیل های رسوخ خاک صورت داد. که این کار می بایست عینی کردن موضوع کار و انجام تحلیل های شیب در حالت واقعی و با فشار آب صورت می گرفت. برای این هدف آب خالص ایجاد شده به وسیلة انواع مواد را اشباع شد. و جریان های خاص به صورت عمودی مورد بررسی قرار گرفت.
تاسیسات گرمایشی
| دسته بندی | عمران |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 219 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 17 |
تاسیسات گرمایشی
1. مقدمه :
در حال حاضر میزان درجه حرارت آب گرم چرخشی و آب گرم مصرفی در موتورخانه ها بصورت دستی و تمام تنظیم درجه حرارت ترموستات دیگ و یا پمپهای سیرکولاسیون انجام می گردد و معمولاً برای تمام مدت بر روی یک عدد ثابت قرار دارد. تغییرات دمای هوا درطول روز موجب افزایش یا کاهش دمای داخل ساختمان شده که نتیجه آن انحراف دمای داخل ساختمان از محدوده آسایش و مصرف بیهوده سوخت و انرژی می باشد. همچنین در بسیاری از ساختمانهای غیرمسکونی با کاربری اداری- عمومی- آموزشی- تجاری که از فضای ساختمان بصورت غیرپیوسته و تنها در بخشی از ساعات روز استفاده می گردد و نیازی به کارکرد موتورخانه پس از اتمام ساعت کاری وجود ندارد.
روش فعلی تنظیم دستی ترموستات دیگها و پمپها، قابلیت اعمال خاموشی و یا کنترل تجهیزات در وضعیت آماده باش را ندارند. بنابراین با توجه به عدم کارآیی دقیق و محدودیتهای کنترلی ترموستاتهای دستی، ضرورت استفاده از سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه به منظور :
راهبری و کنترل صحیح تجهیزات موتورخانه شامل مشعلها و پمپها بهینه سازی و جلوگیری از مصرف بیهوده سوخت و انرژی الکتریکی تثبیت محدوده آسایش حرارتی ساکنین ساختمان کاهش استهلاک تجهیزات و هزینه های مربوطه کاهش هزینه های سرویس- نگهداری تاسیسات حرارتی
کاهش تولید و انتشار آلاینده های زیست محیطی آشکار می گردد.
اصول بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی توسط سیستمهای کنترل هوشمند موتوخانه مبتنی بر کنترل گرمایش از مبداء و محل تولید انرژی حرارتی (موتورخانه) می باشد. این سیستم با دریافت اطلاعات از سنسورهای حرارتی که در محلهای زیر نصب می گردند :
ضلع شمالی ساختمان جهت اندازه گیری دمای سایه (حداقل دمای محیط خارج ساختمان)
کلکتور آب گرم چرخشی
خروجی منبع آب گرم مصرفی
تاریخچه معماری ایران
| دسته بندی | عمران |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 97 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 35 |
فهرست مطالب
عنوان
چکیده............................................. 1
معماری ایرانی...................................... 5
معماری پارسی....................................... 7
مشخصات شیوه پارسی ................................. 9
معماری پارتی....................................... 11
شیوه خراسانی....................................... 11
شیوه رازی.......................................... 12
یادگارهای این شیوه................................. 15
شیوه آذری.......................................... 15
معماری اصفهانی..................................... 24
سفر نامه دیولافوا................................... 25
معماری معاصر ایران................................. 27
منابع.............................................. 28
شیوه های معماری ایران
چکیده
در ایران، اولین نمونه های هنر و معماری در منطقه "خرا سان" شکل گرفت. در اینمنطقه شاهد شکل گیری اولین شیوه معماری ایران پس از اسلام هستیم. اینشیوه که به "خراسانی" یا"شبستانی" معروف گردید، در قرن اول هـ.ق از ابتدایپذیرش دین مبین اسلام از سوی ایرانیان آغاز گردید و تا دوره "آل بویه" و"دیلمیان"قرن چها رم هـ.ق ادامه پیدا کرد . در این شیوه ، نقشه مساجد از صدراسلام الهام گرفت و مساجد به صورت "شبستانی " یا"چهل ستونی"بناگشتند.قوس های به کار رفته در شیوه خراسانی به صورت"بیضی"و"تخممرغی"است که از نمونه های پیشین آن میتوان به کاخ های ساسانی یعنی "فیروزآباد" و"طاق کسری"اشاره کرد.به طور کلی، معماری در شیوه بسیار ساده و خالیاز هرگونه تکلف است و مصالحی که در این بناها به کار رفته ساده و ارزان قیمتمی باشد. از مساجد این شیوه می توان به "مسجد جامع فهرج یزد"، "مسجدتاریخانه دامغان"،"، "مسجد جامع نائین"، "مسجد جامع تبریز" و "بنای اولیه مسجدجامع اصفهان"و"مقبره امیر اسماعیل سامانی" اشاره کرد .
در نیمه اول قرن پنجم هـ.ق، با تأسیس سلسله سلجوقیان، درخشان ترین دورههنر اسلامی در ایران آغاز گردید.دراین دوره،شاهد اوج شیوه ای از معماری به نام"رازی" هستیم که از زمان سلسله "آل زیار" در شهر ری آغاز و تا حمله "مغولان" ادامه پیدا کرد.در این زمان برج های آرامگاهی،مناره ها،مساجد،مدارس و کاروانسراها و موارد متنوع بسیاری احداث شدند.در این دوره تعداد برج مقبره ها و میل منارهها از تعداد مساجد بیشتر شده.طرح های دایره،8گوش،6گوش،4گوش،مربع،مربعمستطیل در بناهای این دوره مورد استفاده قرار گرفت.میل های راهنما ،تبدیلمساجد شبستانی به بناهای "چهار ایوانی "در این دوره صورت گرفت.گنبدها نیز در انواع شکل های گوناگون در این دوره ساخته شدند ،مانندگنبدهای"گسته نار""گستهرک" "گنبد قابوس" "گنبد خاگی"و انواع گنبدهای"دوپوسته پیوسته".دراینشیوه بود که معماران از انواع "نقوش شکسته"و"گره سازی"با آجر و کاشیاستفاده کردند.در این شیوه ساختمان از بنیاد و پای بست با"مصالح مرغوب"احداثمیشد و خشت های پخته ی کوچک و بزرگ و نازک بستر نما را می آراست.درشیوه ی رازی قوس های جناغی در طاقنماها و طاقها عمومیت پیدا می کند.
مساجد معروفی چون "مسجد برسیان" در نزدیکی اصفهان، "مسجد جامعاردستان"، "مسجد جامع کبیر قز وین" و "مسجد جامع اصفهان" که بر روی شالودههای دوران "آل بویه" بنا گردید، از نمونه های این شیوه به شمار می روند. در اوایلقرن هفتم هـ.ق، با هجوم مغولان، بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله ایران بهویرانی کشیده شدند، اما چندی نگذشت که با تأسیس سلسله ایلخانیان، مغولانفرهنگ و سنتهایکشورهای شکست خورده را پذیرفتند و یکی از حامیان هنر وهنرمندان اسلامی شدند. در این دوره، شیوه ایبه نام "آذری" رواج یافت که تا دوره"صفویه" ادامه پیدا کرد و شهرهایی چون "تبریز"، "بغداد"، "سلطانیه" و "اصفهان" مراکز هنر و هنرمندان گشتند و بناهای مذهبی و غیرمذهبی متعددی در این شهرهاایجاد شدند.
در اواسط قرن هشتم هـ.ق، با حمله تیمور، بار دیگر شهرهای ایران به ویرانیکشیده شد؛ ا ما این بار نیز هنرایران تیموریان را نیز مغلوب کرد به طوری کهشهرهای "سمرقند" و " بخارا" مراکز هنری ایران شدند و شیوهآذری که از دورهمغول رواج یافته بود، به کار خود ادامه داد. در این دوره، ابداعی در زمینه تزئیناتمعماری یعنی "کاشی معرق" به وقو ع پیوست. از بناهای معروف دوران ایلخانی وتیموری، می توان به "مسجد گوهرشاد"، "مسجد جامع ورامین"، "قسمت اعظمبناهای حرم مطهر حضرت رضا(ع)"، "مسجد کبود تبریز"، "مسجد جامع یزد"، و...اشاره،کرد.
با روی کارآمدن صفویان در اوایل قرن دهم هـ.ق، شهرهایی چون "تبریز"، "قزوین" و"اصفهان" به مراکز هنریایران تبدیل شدند. در این دوره، شاهد اوج هنر معماریایران می با شیم که توسط پادشاهان مقتدر وهنردوست آن دوره یعنی "شاهتهماسب" و "شاه عباس اول" به وجود آمد. در این دوران البته، اندکی قبل از دورهصفوی یعنی از زمان قراقویونلوها، شیوه ای دیگر در معماری ایران به وجود آمد که به"شیوه اصفهانی" معروف گردید.در دوران نخست شیوه اصفهانی یعنی دوران صفویهشاهکارهای هنر معماری و هنر های تزیینیپای می گیرد و کیفیت اصیل،شفاف وغنی رنگهای درخشان در کاشیها بسیار دلپذیر می شود.کیفیت مصالح به کار رفته بویژه در معماری پایتخت،هنوز مرغوب و مقاوم است.در این شیوه، نقشه ها وطرحهای ساختمانیرو به سادگی نهاد و استفاده از کاشی های خشتی و هفترنگ به جای کاشی معرق رواج یافت.میدان بزرگ مرکزی اصفان که نقش جهان نامدارد،شاهکار معماری ایران و جهان در این دوره است. این میدان علاوه بربناهایزیبایی که در اطراف آن ساخته شده محل سان،رژه و نمایش های گوناگون در اعیادو روزهای ویژه بوده است.مساجدی چون "شیخ لطف ا..." و "مسجد امام"دراصفهان، از شگفتی های معماری این دوران به شمار می آیند. در دوران زند وافشار، بتدریج شاهد افول معماری ایرانی می باشیم، به طوری که این رکود و افول
در دوره قاجار به اوج خو د می رسد. با وجود این رکود، باز هم شاهد ایجاد بناهایی
چون "مسجد امام تهران"، "مسجد و مدرسه شهید مطهری(سپهسالار)" و "مسجد
و مدرسه آقابزرگ" در کاشان و... می باشیم.
از میان انواع هنر معماری در ایران، معماری مذهبی از جایگاهخاصی برخوردار است. البته،سابقه این نوع معماری به دوران قبل از اسلام به ویژه دوران ساسانیان می رسد. با گسترش دین اسلام در کشورهای مختلف از جملهایران، معماری مذهبی در اسلام از جایگاه خاصی بر خوردار گشت، البته عواملیچون "تأکید بزرگان دین"، "کارکرد گسترده" و "پدیده وقف" در گسترش و توجه ویژهمعمارا ن به مسجد" بی تأثیر نبوده است. بدین ترتیب، مسجد در ایران...
تاریخچه جاده سازی
| دسته بندی | عمران |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 53 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 106 |
مقدمه
هدف از این نوشته ،توضیح نظریه اصلی برای کار در ساختار جاده و فعالیت های مربوط می باشد . به علاوه نمونه هایی از کار برد های عملی نظریه پایه هم بیان می شود . توجه می شود که این متن میزان خاصی برای اشخاص باشد که برای NVQ و BTECوند و همچنین تحت آموزش های ،انجام تحقیقات بیشتر در مهندسی متمدن قرار می گیرند . محتوای متن برای دانشجویان و مهندسانی که در جستجوی موفقیت های مهندسین تکنسین یا به کار بردن افراد دارای امتیاز هستند مفید خواهد بود .آن هایی که در جستجوی مهارت های ساختاری معتبر توسط NVQ هستند این کتاب برایشان ارزش فوق العادهای خواهد داشت .
کار جاده :نظری وعلمی فاصله میان طرح و تکنیک های ساختاری را پر می کند و یک مقدمه شکل گیری و قابل توجهی را با تنوع بالایی از ساختار و کار اصولی مهیا می کند که حالت کار جاده را می سازد . چاپ پنجم به روز شده است و شامل استاندارد های اروپایی برای تعریف وضعیت ها و تغییراتدر جزییات و تکنولوژی می باشد . نویسندگان امیدوارند که بتوانند تشکر و قدردانی خودشان را به تمام مهندسین ،دانشجویان و دوستانی که به نحوی زمان و دانش شان را در پیشرفت پیشنهادات اراته دادند مخصوصا برای تعیین دیدگاهمان ابراز دارند . قدر دانی های مخصوص David Fanthorbوری مواد و آزمایشاتcarillion,engineer,andy hurrock برای تولید ترسیم هایی از مدیریت ترافیک با استفاده از(cone 0/7) اختصاص داده می شود .
Peter Kendrick
Malcolm cospon
Steve Beresford
Paul mccormick
1-توسعه بزرگراه
2-مقدمه :سیستم های جاده اولیه
نیاز به جاده ها ناشی از اختراع چرخ در حدود 5000 سال پیش می باشد ،احتمالا منشا آن در سامورایی (سومری ها )می باشد (3000سال قبل از میلاد )در بریتانیا تاریخ نخستین چرخها به عصر برونزبر میگردد بعضی مطالب خلاصه در مورد جاده های اولیه در قسمت های مختلف جهان مثل عنوان های زیر آمده است :
تمدن چینی
یکی از نخستین و بهترین جاده های شناخته شده جاده ابریشم چین میباشد که تاریخ آن به 2600سال قبل از میلاد بر میگردد چینی ها رمز بافتن ابریشم را کشف کردند و این ماده قیمتی را توسط جاده به هند فرستادند و با دندانهای عاج بر گشتند
ط: امپراطوری پارس
این یک سازمان تجاری بزرگ بود ،ابریشم از چین وارد میشود و دوباره به اروپا د ر طول جاده هایی که ساخته بودند صادر می شد 0آنها همچنین از چینی ها ظروف چینی و لوازم چوبی گران قیمت می خریدند
بریتانیا 2500سال قبل از میلاد
یک نوع جاده کشف شده بود :این راه هایsomerset peat bogs به glastonburyتاریخش به 2500سال قبل از میلاد برمی گردد.berkshire rideway برای آوردن محور های سنگ چخماق اسلحه ها ازgrimes graves درnorfolk بالای chilternو plain salisburyوberkshire بهstonehenge استفاده می شود .
(d)اروپا
در کشورهای کوچک جاده هایی شبیه به یافت شده اند و همان نوع از جاده موجود در روستا های سویسlakeside و عرضpangola swamps در مجارستان وجود دارد .
هندوستان
تمدن آغازین آنها در اطرافindus valley جائیکه باستان شناسان در 1922جاده هایی را کشف کردند که از خشت و آجر ساخته شده بودند و در سطح مناسبی سیستم های لوله گذاری آب شده بودند .
مصر و بین النهرین
در خاور میانه و در زمان حدود 1100سال قبل از میلاد سوریه جاده جدیدی را از میان کو هها به بین النهرین شمالی ساخت . خیابان های با آسفالت و خشت پوشیده شده در شهر های ninevehوbabylon کشف شده اند . مصریان جاده هایی را ساختند که به وسیله آن سنگ های مورد نیاز برای ساختن اهرام را با درشکه یا گاری حمل می کردند .
بریتانیای کبیر
حتی قبل از میلاد ،عبری ها گلت ها در ساختن راه های آهن فعال بوده اند و یک نمونه خوب wycheازdroitwich به walesمی باشد .این درmelvern hillعرض بود .
جاده های رم
رم بزرگترین سازنده جاده بود ،نه تنها در بریتانیا بلکه در تمام اروپا 5000 مایل از بزرگ راه های آنها ازGadiz ساحل در غرب اسپانیا از میان فرانسه ،آلمان ،ایتالیا ،ساحل آدریاتیک به ترکیه ،از میان سوریه در انتهای شرقی مدیترانه ،در پشت در طول سواحل شمالی آفریقا از میان الکساندریا carthageو همچنین بهTangier برای کامل کردن زنجیر می باشد . جاده های آنها اهمیتش به خاطر مستقیمی آنها بود اما آنها تنها در بیشتر حالات مستقیم بودند و فقط بالای دره به دره دیگر که چشم کار می کرد جاده دیده می شود. جاده های رم معمولا بالای سطح زمین ساخته می شوند. در بعضی حالات سنگ چین ها به 2 متر بلندی هم می رسیدند. اولین عملکرد قطع کردن چاله های عمیق بود و سپس ساختن یک سنگچین با لایه هایی از گچ ،سنگ ،ماسه و قراردادن سنگ های بزرگ در آنها. سه نوع ساختار جاده که توسط رومی ها استفاده می شد عبارتند از :
1-مسطح و هموار کردن زمین
2-شن ریزی کردن سطح
3-آسفالت کردن و سنگ فرش کردن شکل 101
این با ساختار جاده امروزی مطابقت می کند برای لایه ها. پهنای راه شوسه (کالسکه رو) به ندرت از 25/4 متر تجاوز می کرد . راه شوسه در هر طرف چاله هایی داشت. بعد از انصراف رومی ها از بریتانیا در شروع قرن پنجم بعد از میلاد سیستم جاده آنها روبه زوال گذاشت و غیرقابل استفاده شد.
2-1- حالات استفاده شده و مشتقات آنها
1-2-1- جاده :
این یک حالت اخیر است که شما از جنگ های تمدنی استفاده شد و از ride و سپس از rode مشتق می شود.
2-2-1- خیابان
رومی ها جاده هایشان را via straeti نامیدند و معنی آن راهی است که به صورت لایه ای ساخته می شود. به مرور زمان via افتاد و straeta تبدیل به street شد. آن جاده شهری بود که خیابان نامیده شد. زیرا در قرون وسطی و تا قرن شانزدهم فقط جاده ها در شهرها سنگ فرش آسفالت می شوند.
3-2-1- راه آسفالته
لایه بالایی یک جاده رومی شامل سنگریزه های درشت بود و به آنها با عنوان PAVIMENTUM اشاره می کردند. بسیاری از سنگ ها برای پیاده روها استفاده می شدند. در شهرها در دوره ویکتوریا البته حالا از بتون استفاده می شود و به نام راه آسفالته نامگذاری شده است و ساختار جاده واقعی می باشد.
4-2-1- راه
این لغت ریشه اش از دوران تاریک گرفته شده است که مفید ترین به عنوان پیشوند می باشد و تاریخچه راه ها می تواند اطراف آن نوشته شود. در دوره های نوسنگی کامیون ها معمولا در طول بالای سرازیری های تند می آمدند و به عنوان RIDGE WAYS شناخته شده بودند که Berkshire Ridge way مشهورترین آنها بود اگر یکی مجبور بود که از بالای دره بعضی وقت ها پایین بیاید و قتی در کنار دره می رفت دره فرسایش داشت و یک فرورفتگی شکل می گرفت که همین Hollow Ways بود مثل Greenstreet- common- kennpsy- pershore- Allesborough Hill در قرون وسطی جاده های دایر در تمام سال و در همه نوع آب و هوا روی زمین های بزرگ احداث می شدند تا از مشکلات زهرکشی برحذر باشند و
...
تاریخچه عدد - رشته معماری
| دسته بندی | معماری |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 20 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 19 |
موضوع تحقیق : عدد
رشته: معماری
فهرست
|
عنوان |
صفحه |
|
پیشگفتار |
1 |
|
شمردن |
3 |
|
عددها و نوشتن |
13 |
|
منابع |
20 |
پیشگفتار
مردمان روزگاران گذشته که عدد را نمی شناختند و با عدد نویسی سروکار نداشتند ، چگونه می توانستند چیزها را بشمارند ؟ چقدر طول می کشید تا چوپانی برای شمردن هر یک از گوسفندهای گله اش یک نشانه به کار ببرد؟ شمردن و عدد نویسی چگونه پدید آمد ؟ چگونه سونیای هندی و یا صفر عربی به رقمهای عدد نویسی راه یافت و سبب پیشرفتهای بزرگ در علم و صنعت و بازرگانی نوین شد؟ چه شد که امروز بی آنکه بیندیشیم ، از یکانها، دهگانها ، و صدگانها ،.... استفاده
می کنیم و عددها را هر قدر هم که بزرگ باشند به آسانی می نویسیم و می خوانیم ؟
امروز عدد زبان علم و زندگی است بدون استفاده از عدد هیچ پیشرفتی در
زمینه های علمی و صنعتی و اجتماعی و حتی داد و ستد و گردش زندگانی روزانه آدمی امکانپذیر نیست.
آیزاک آسیموف دانشمند آمریکایی درباره اندیشه ها و تلاشهایی که از دیرباز برای شمردن و عددنویسی و حساب کردن به کار رفته به پژوهش پرداخته است و از تاریخ پیشرفتهای آدمی با تکیه بر رگه های علمی این تلاش چندین هزار ساله که به عدد نویسی و پدید آمدن ریاضیات نوین انجامید به زبانی ساده و گیرا سخن
می گوید .
این متن ترجمه و بازپرداختی است از آنچه آسیموف در این زمینه برای نوجوانان نوشته است چون کتاب بیشتر برای خواندگان انگلیسی زبان نوشته شده است ناگزیر بعضی از نکته های آن کنار گذاشته شد و بسیاری نکته ها بر آن افزوده شد تا برای نوجوانان زبان ایرانی سودمند تر و آموزنده تر باشد.
شمردن
هزاران سال پیش وقتی که مردمان از یکدیگر می پرسیدند «چند تا ؟» یا
«چقدر ؟» پاسخ دادن به این پرسشها برایمان آسان نبود . نیاز به عدد داشتند تا بتوانند پاسخی درست به این گونه پرسشها بدهند .
فرض می کنیم که مردمان آن روزگار می خواستند بدانند چندتا گوسفند دارند تا اطمینان پیدا کنند که هیچ یک از گوسفندهایشان گم نشده است فرض می کنیم که مردمان آن روزگار می خواستند بدانند از زمانی که اتفاقی برایشان افتاده است چند روز گذشته است فرض می کنیم که مردمان آن روزگار می خواستند بدانند چند نفر بیگانه وارد قبیله شان شده اند .
مردمان آن روزگار می توانستند برای پاسخ دادن به این گونه پرسشها به چیزی که در دسترس داشتند اشاره کنند یا از آن نام ببرند اگر کسی از دیگری می پرسید « از آخرین باری که قبیله ما خرسی را کشت چند روز می گذرد ؟» امکان داشت به او چنین پاسخ داده شود : « روزی و روز دیگر و روز دیگر و روزگیر و روز دیگر .»
چنین پاسخی گذشته از اینکه تا اندازه ای ناشیانه به نظر می آید به آسانی ممکن است آدمی را گمراه کند و شنونده پاسخ درست را نیابد .
مردمان آن روزگار می توانستند برای پاسخ دادن به این گونه پرسشها چیزی را با چیز دیگری بسنجند و پاسخی بهتر و روشنتر بدهند . می توانستند نگاهی به مجموعه درختهایی که در همان نزدیکی کنار رودخانه دیگر و درخت دیگر و درخت دیگر .مردمان آن روزگار با استفاده از چنین سنجشی می توانستند به پرسشی که از آنها شده بود چنین پاسخ بدهند: « به آن درختها نگاه کن ، از آخرین باری که قبیله ما خرسی را کشت روزهایی برابر با درختهایی که در آنجا دیده می شود می گذرد .»
پاسخ درست چنان پرسشی همین بود هر کسی با نگاه کردن به آن درختها
می توانست بفهمد که چند روز گذشته است
ولی آیا همواره بخت یاری می کرد تاکسی که از او چنین پرسشهایی شده است بتواند یکجا و به همان اندازه که نیاز دارد درخت ،گل ، تخته سنگ ویا ستاره و مانند آنها بیابد وبه پرسشی که از او شده است مجموعه دلخواه دسترسی داشته باشد تا به آنها اشاره کند و بگوید : « آنقدر » و یا « اینقدر » ؟
خیلی بهتر می شد اگر مردمان روزگاران گذشته می توانستند کاری کنند که همواره مجموعه هایی از چیزها ، به شماره های گوناگون در دسترس داشته باشند آن وقت تگر از آنها می پرسیدند « چند تا ؟» یکی از آن مجموعه ها را که درست برابر پاسخی بود که می خواستند بدهند بر می گزیدند و به آن اشاره می کردند و می گفتند : « این قدر »
تقریبا همه کسانی که می اندیشیدند داشتن چنین مجموعه هایی پاسخ دادن به این گونه پرسشها را آسان و روشن می کند چه بسا به یاد انگشتهای یک دستشان می افتادند .هیچ مجموعه ای به آسانی دست خود آدمی نمی تواند همواره در دسترس باشد
به دستهایمان نگاه کنیم هر دست انگشتی و انگشت دیگر و انگشت دیگر و انگشت دیگر دارد .مردمان روزگاران گذشته نیز می تواستند یکی از دستهایشان را بالا ببرند . به انگشتهای آن اشاره کنند و بگویند : « از آخرین باری که قبیله ما خرسی را کشت روزهایی برابر با انگشتهای این دست من می گذرد »